Emotie als kompas: waarom expressie belangrijker is dan gelijkenis
Door Ed Burgwal – Gallery Blossom
Wanneer iemand voor een portret staat en zegt: “Het lijkt niet exact, maar ik vóél haar blik,” weet ik dat ik mijn werk goed heb gedaan. Want voor mij is kunst niet bedoeld om te kopiëren, maar om te communiceren. En dat doe je niet alleen met lijnen, maar met gevoel.
We leven in een tijd waarin alles meetbaar, navolgbaar en exact moet zijn. Ook in kunst hoor je nog vaak de vraag: “Lijkt het?” Alsof dat de ultieme maatstaf is voor kwaliteit. Maar juist in het loslaten van die drang naar gelijkenis ontstaat ruimte voor iets veel krachtigers: expressie.
🎨 Een gezicht is geen foto, maar een verhaal
Als kunstenaar voel ik me geen fotograaf met penseel. Ik ben geen registrator van gezichten. Ik probeer niet de exacte kromming van een neus, of de precieze oogafstand te vangen. Wat ik wíl vastleggen, is wat er achter dat gezicht schuilgaat.
Een blik van gemis. Een opgetrokken wenkbrauw vol twijfel. De zwaarte van een stilte, gevangen in een mondhoek. Dáár gaat het me om. Dat is waar de ziel zit — niet in een perfecte weergave, maar in een imperfecte waarheid.
✋ Wat de hand laat zien, verraadt het hart
In mijn werk gebruik ik vaak gerecycled plastic voor portretten. Het materiaal is weerbarstig, onverwacht, asymmetrisch. Maar juist daardoor leent het zich zo goed voor expressie. Elke scheur, elke laag, elke glimmende rand vertelt mee. Je kunt er geen strakke kopie mee maken — en dat wil ik ook niet.
Ook in mijn tekeningen, of dat nu portretten of urban sketches zijn, laat ik mijn hand leiden door emotie. Een snelle lijn als ik gespannen ben, een vlek als een moment me raakt. Niets is gepland. Alles is gevoeld.
🧍♀️ Waarom gelijkenis soms de diepte verbergt
Een portret dat technisch perfect is, kan alsnog leeg aanvoelen. Alsof het iemand afbeeldt, maar niets vertelt. Als je alleen streeft naar gelijkenis, loop je het risico dat je de essentie mist. Dat je de buitenkant vangt, maar het binnenste laat ontsnappen.
Ik wil geen masker schilderen — ik wil de huid, de blik, de echo van een herinnering. En dat lukt alleen als ik durf af te wijken. Als ik loslaat dat het precies moet kloppen, en vertrouw op mijn eigen kompas: emotie.
👁️ Kunst als spiegel van gevoel
De kracht van expressieve kunst is dat het ruimte laat voor interpretatie. Kijkers herkennen iets van zichzelf in het werk — zelfs als ze de persoon op het portret niet kennen. Een bepaalde houding, een blik, een schaduw. Het roept iets op. Iets persoonlijks.
En dát is wat kunst moet doen: iets in beweging zetten. Niet per se mooi zijn. Niet altijd begrijpelijk zijn. Maar wel voelbaar.
💬 Van kijken naar voelen
Als iemand mijn werk ziet, hoop ik niet dat ze zeggen: “Wat knap gedaan.”
Ik hoop dat ze stilvallen.
Dat ze denken aan iemand die ze missen.
Of aan zichzelf, op een moment dat niemand keek.
Ik hoop dat ze iets voelen.
Want kunst is geen spiegel waarin je jezelf herkent — het is een deur naar binnen.
Tot slot
Gelijkenis is prettig. Herkenning is fijn. Maar expressie raakt dieper. Het is ruw. Ongemakkelijk soms. Maar het is eerlijk. En oprecht.
Voor mij is kunst geen techniekwedstrijd. Het is een gevoelsdocument. Een stem zonder woorden. En mijn hand, mijn materiaal, mijn lijn — dat is mijn manier om die stem hoorbaar te maken.
Niet omdat het precies lijkt.
Maar omdat het klopt.